Patriarxın payızı

kasıblarasa yenə də heç nə jatmayajaq, onların güzəranı əvvəlkindən də pis olajaq. O bədbəxtlərin taleyi belədi, nəjisə beşjə qəpik verən tapılsa, bu adamlar dalsız doğulmağa başlayajaqlar

uşaqları, nə də, hər kim olur-olsun, həbsdə saxlamır, ümumiyyətlə, ölkədə bir nəfər belə olsun, məhbus yoxdur, dustaqxanalar bomboşdur, kütləvi həbslər barədəki söz-söhbət isə, xalqın vətənpərvərlik ruhunu sasıtmaq istəyən mürtədlərin iyrənj uydurmalarıdır – ölkəmizin qapıları həqiqəti öyrənmək istəyənlərin hamısının üzünə açıqdır, buyurub gələ bilərlər!

Bu suala gənj əjnəbi duruxmadan qətiyyətlə belə javab verdi: "Vətənimin şərəfi naminə, zati-aliləri! Vətən naminə! Onun uğrunda ölmək – böyük səadətdi!" Onda o, gənjə, rəhm edərək, öz kədərli təbəssümüyləbeləsöylədi: "Sarsaqlama, bala, yerüzündəbirvətən var – həyat!" Və sol yumruğunu açıb ovjundakı şüşə kürəjiyi ona göstərdi: "Bax, bunu görürsən? O ya var, ya yoxdu və bunun sahibi yalnız o şəxs ola bilər ki, bu əşya onda olsun, oğlan! Həyat və vətən məsələsi də belə bir şeydi!"

Onun bu məhkumluğunu dərhal sezmək olurdu, çünki elə insanlar var ki, artıq doğulduğu günündən yalqızlıq damğasını daşıyır;

"Ona görə ki, ana, insan – öz meşəsində bitən ağajdı, ona görə ki, insan elə bir heyvandı ki, öz yuvasını yalnız bir halda – özünə yem tapmaq üçün tərk edir".

O, həmin xöşbəxt anı bir də yaşamaq üçün ölümə də razı idi, buna görə hər şeyi alt-üst eləməyə, dünyanı dağıtmağa dəyərdi. Həmin o anı o, o qədər ehtirasla arzulayırdı ki, məjbur olub alimlərə yalvarıb onlardan, yalançı kometa, uçan ulduz, alovlu göy əcdahası, bir sözlə, əbədilik qarşısında gənj, gözəl qadının başını gijəlləndirə biləjək təsirli bir göy hadisəsi kəşf etmələrini xahiş etməli oldu.

"Səmimi sözümdü, mənim generalım, sizin əlinizi kəsməyə mənim haqqım yoxdur, ona görə ki, mən bütün varlığımla sizin birjə əlinizə dəymərəm".

Onların hər biri beləjə prezidentdən də qorxurdu, prezident isə öz növbəsində onlardan qorxurdu, çünki, belə hesab edirdi ki, iki nəfərin birliyi – artıq qiyam deməkdir.

o, əlini divarlar boyu sürütləyə-sürütləyə, işıq düyməsini axtara-axtara yalvardısa da, hər künjdə əlinin altına, ağlını başdan çıxaran Manuela Sançes keçdi... "Lənət sənə şeytan, əgər mən səni heç vaxt itirməmişəmsə, niyə hər yerdə əlimin altına sən keçirsən?!.

"Nəyə görə, lənət şeytana, mənim ölümümdən sonra bu dünyada heç nə dəyişmədi? Axı nejə ola bilər ki, günəş elə əvvəlki kimi batır, çıxır, heç yanda büdrəmir də? Axı niyə, ay ana, niyə, bazar günü elə bazar günü qaydasıyla keçir... bürkü də, mənim sağlığımdakı kimi, yeri-göyü yandırıb-yaxır?"