Nga Waituhi o Rehua

Kua tīmata nei te pupuhi o ngā hau makariri o te takurua, koia tēnei te wā mō te noho ngātahi, mō ngā huihui, mō ngā wānanga me te huaki o te wharekura mō ngā tamariki me te whare wānanga mō ngā pakeke. Pērā ki ō rātau tīpuna me ō rātau mātua ka riro mā ngā rorohiko ngā mahi whakaako. E mau tonu ana i roto i aua rorohiko ngā mātauranga e pā ana ki ngā wheako katoa o te hunga tangata me ngā kōrero nehe mō Papatūānuku, te ao i whakarērea e ngā tīpuna. Ahakoa he aha te marau e pīrangi ana te tauira ki te whai, e noho ana i roto i ngā rorohiko te katoa o ngā kōrero e pā ana ki taua kaupapa. Ka waihotia mā ngā tauira tonu e kōwhiri ngā kaupapa rangahau, kaupapa wānanga rānei hei whakakīkī i ngā whāruarua o ō rātau hinengaro.
Mō te whakatipuranga o Rākai mā ko Koro Timutimu te kaiuiui, te kaipatapatai, te kaiwhakautu pātai, otirā, ko ia te tohunga ruānuku. He whakamātautau anō hoki tāna mahi me te āta arataki i ngā tauira kia kaua e kotiti ngā whakaaro.
Kua noho nei rāua ki waho, kua paku whakaaro a Timutimu ki te tikanga i whakaae te katoa o te whānau hei kawe mā te katoa. Otirā, ko te tikanga o te huatahi, arā, ko te kotahi tamaiti ki te tokorua mātua. Ko ia tērā i moe ki a Hinepua, ka puta ko Mika. Ka moe a Mika ki a Huirama, ka puta ko Rākai, te tamaiti tāroaroa nei o te makawe mingimingi, kiri uriuri, whatu pango, kua eke ki tana takurua tekau mā toru.
Me ōna hoa hoki o tōna whakatipuranga, a Tamatea, te tama a Hārangi rāua ko Taukē; a Te Aomānia, te tamāhine a Whaitiri rāua ko Hinehou; me Tīpare, te tamāhine a Eru rāua ko Kōtuku. I whānau a Rākai rāua ko Tamatea i te tau 0060, heoi anō, ono tekau tau i muri mai i te taunga o te waka ātea ki Rēhua.
Nō te tau 0061 ka whānau mai a Te Aomānia rāua ko Tīpare. Aroha nui te katoa o te whānau ki ēnei tamariki nā te mea kāore he tamariki kē atu. Ko ēnei tokowhā anake.
‘I tau koutou ki whea haere ai?’ te pātai a Koro Timutimu, tana pīrangi rongo kōrero mō te takahi whenua a Rākai mā.
‘I whai mātau i te ākau.’
‘He aha ai?’
‘Ko te tino mahi ko te whakamātau i ngā kararehe me ngā otaota noho tata ki te ākau. Kikī pai ana ā mātau pukapuka i ā mātau tuhinga pikitia, kōrero hoki. Ākuanei ka whāngaihia aua tuhinga ki te rorohiko.’
‘Hei āwhea koutou ka whakapuaki i tā koutou mahi?’