Evde ve Okulda Başarılı Eğitimin Sırları

Netice:

1. Eğitim, çocuğu hayata hazırlamalı.

2. Ona problem çözmeyi öğretmeli.

3. Öğrenmeyi öğretmeli.

4. Onu başarılı ve becerikli, iyi bir insan hâline getirmeli.

6. Çocuk önemli ve önemsizi seçmeyi öğrenmeli.

7. Çocuğu medyanın ve teknolojinin zararlarından korumalı.

Eğitim, insana hayatı yorumlamayı ve bu yorumlara uygun davranmayı öğretir. Eğitimsiz insan hayatta karşılaşacağı zorlukların üstesinden gelemez. Okul sadece bilgi vermekle yetinmemeli, aksine o bilgiyi uygulama yeteneği kazandırmalı. Yoksa insan bilgi hamalı olur.

Günümüzde gittikçe önem kazanan bir başka husus da öğrenilenlerin yorumlanmasıdır. Düşünmeyi öğrenmek, bilgi öğrenmekten daha önemlidir. Çocuk, öğrendiklerinin neye yaradığını, bu bilgileri nerede, nasıl kullanabileceğini kavramalıdır. Öğrenciye önemli ile önemsizi birbirinden ayırma yeteneği kazandırmalı. Okumak, yazmak, konuşmak, insanlarla iyi iletişim kurabilmek, her meslekteki insana yeni açılımlar kazandırır.

Medyayı kullanabilme yeteneği kazandırmak çok daha önemli. Çocuğumuzun bilgisayar kullanıyor olması tek başına yeterli değildir. Çok daha önemlisi, bilgisayarda sunulan bilgi selini verimli ve faydalı bir şekilde kullanabilmesidir. Önemli olan çok bilgiye ulaşmak değil, lazım olan bilgiye ulaşmak ve sahip olduğu bilgiyi kullanabilmektir.

“Değerlendirilemeyen bilgi, değersizdir.” der Thüringen Kültür Bakanı Dagmar Spanski.

Bilgiyi Seçebilmek Lazım
İletişim araçları, bilgiye ulaşmayı kolaylaştırdı ve hızlandırdı. Bugün bilgiyi değerlendirmek ve kullanmak önem kazandı. Eğitim, çocuğun bilgiyi seçme, değerlendirme ve kullanma yeteneğini geliştirmeli.

Okullarda medyayı kullanma dersi mecburi olmalı. Öğretmen, sadece bilgi aktarmamalı, çocuklara, faydalı bilgiye ulaşmayı ve onu kullanmayı öğretmelidir.

Aileler, medyayı faydalı şekilde kullanma ve zararlarından korunma konusunda çocuklarını yönlendirmeli. Özellikle de kendileri örnek olmalı.

Televizyondaki her programı seyretmemeli, seçici olmalı. Evde bütün gün televizyon açık kalmamalı. Çocuk, günde en çok bir program seçmeli ve onu izlemeli. Seçilen programda faydalı olma özelliği aranmalı. Bu kriterler çocuğa öğretilmeli.

Bilgisayarda çocuğun hangi bilgiye ulaştığı kontrol edilmeli. Abuk sabuk sitelere girmemesi, bilgisayar karşısında vakit öldürmemesi öğretilmeli. Girdiği siteler mutlaka kontrol edilmeli.

Eğitimden Beklenen Yetenekleri Geliştirmek
ve Gençleri Hayata Hazırlamaktır
“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”KUR’ÂN-I KERİM

EĞİTİMDEN BEKLENEN ASLINDA öğrencileri hayata hazırlamak ve onları başarılı ve mutlu insanlar olarak yetiştirmektir.

Başarmak ve mutlu olmak...

Bu iki kelime her insanın rüyasını süsler. Üniversite bitiren bir genç ortalama 16 sene okula gider. En az eğitim gören 12 sene okula gidiyor. Bu uzun sürede eğitim, insana bu iki yeteneği kazandırmalı. Aksi takdirde kendisinden bekleneni verememiş olur.

İyi bir eğitimciden ve eğitim sisteminden beklenen şunlardır:

1. Öğrenmeye isteklendirmek.

2. Öğrenmeyi ilerletmek.

3. Yeteneklerini geliştirmek.

4. Düşünmeyi ve problem çözmeyi öğretmek.

5. Öğrenmeye motive etmek.

6. Hayat boyu öğrenme metodu kazandırmak.

7. İyi ve olumlu eğitim vermek.

8. Kişilik ve sorumluluk duygusu kazandırmak. Sorumluluk duygusunu pekiştirmek.

Das Parlament gazetesinde eğitimle ilgili bir yazı kaleme alan Alman yazar Dieter Smolka, eğitimden beklenenleri şu şekilde sıralamış:

1. Eğitim çocuğa güçlü bir kişilik kazandırmalı.

2. Sorumluluk duygusu kazandırmalı.

5. Yeteneklerini geliştirmeli, verimliliğini artırmalı.

6. Değer yargıları, ahlak ölçüleri benimsetmeli.

7. Güzel davranışlar edindirmeli.

8. Önemliyi önemsizi ayırt etmeyi öğretmeli.

9. Sadece bilgi öğretmemeli, öğrendiklerini yorumlamayı, değerlendirmeyi ve eyleme koymayı öğretmeli, çocuğa üreticilik kazandırmalı.

10. Bilgisayar ve medyayı bilinçli kullanmayı öğretmeli. (Das Parlament gazetesi, 30 Eylül-7 Ekim 2002, Berlin)

Öğretimin etkili ve verimli gerçekleşebilmesi için hipokampusun etkili bir şekilde uyarılması gerekir. Öğretme ve öğretmenlik sanatı burada başlar. Eğer öğrenciyi derse motive edebilir, onun dikkatini çekebilir ve merakını uyandırabilirsek hipokampusa kaydedilen bilgiler, şiddetli uyarılarla kortekse aktarılır ve bilgi kalıcı hâle gelir.

Aksi hâlde öğrenci veya çocuk, anlatılanları merak etmez ve duyduklarını kısa süreli hafızaya kaydeder. Sonra da unutur.

Farz edelim ki bir insanın sağ beyin yarım küresi ameliyatla alınmış olsun. Böyle birinin başına şunlar gelir:

• Vücudunun sol tarafına felç iner.

• Coşku ve heyecanını kaybedecek ve monoton bir ses tonuyla, âdeta bir robot gibi konuşur.

• Matematik hesapları eskisi gibi yapabilir, sorulara doğru ve mantıklı cevaplar verebilir fakat hayal ve sezgi gücünü tamamen yitirir.

• Gezmeye gittiğinde mesafe duygusunu yitireceği için eve dönemeyecek ve evini bulamayacaktır. Hacim, boyut ve yerleşme mekânları ile ilgili beyninde ölçüleri yitirir.

• Parçalara bölünen basit bir makineyi ve âleti, bütünleştiremez.

• Eskiden sevdiği ve zevkle dinlediği melodilere ilgi göstermez.

• Eski arkadaşlarını hatırlamaz, onların resimlerini gösterseniz tanımaz.

• “Rüya görüyor musunuz, hayal kurar mısınız?” gibi sorular ilgisiz cevaplar verir. Ya da “O da ne?” diye karşılık verir.

Beynin İki Yarım Küresini Birlikte Kullanmak Başarıyı Artırır
Roger Sperry adlı bilim adamının 1981 yılında yaptığı araştırmalar yeni gerçekler ortaya çıkardı. Araştırmalara göre beyin sağ ve sol olmak üzere iki lobdan oluşuyor.

Sol beyin lobu; mantıklı düşünme, konuşma, matematik işlemleri, sayılar ve analiz, yazıları değerlendirme, eleştirme gibi görevleri yapıyor.

Sağ beyin lobu ise hayal kurma, hacim, müzik, ritim, sezgi, yaratıcılık, renklerle ilgili algılamalar, soyut algılamalar gibi faaliyetleri yerine getirir.

Başarılı insan, beyninin sağ ve sol loblarını birlikte geliştiren ve kullanan insandır. İki beyin yarım küresi, birlikte ve uyum içinde kullanılırsa kişisel yetenekler olağanüstü bir şekilde gelişir.

Özellikle eğitimde iki beyin yarım küresinin birlikte kullanılması hâlinde, beyin kapasitesi iki kat değil, kat kat artacaktır. Hızlı ve etkili öğrenmenin yolu, beynin iki yarım küresini birlikte kullanmaktan geçer.

Sağ lob, duygular ve hayallerin etkisiyle öğreniyor. Hayal kurarak ve hayalinden tamamlayarak fotoğrafik bir şekilde öğreniyor.

Bu bakımdan ders anlatırken görsel malzeme kullanmak, bilginin daha kolay resimlenmesine ve kalıcı öğrenilmesine yardım ediyor. Sadece anlatıma dayalı öğretme biçimi, etkili bir öğretim biçimi değildir.

Beynin sol tarafı; bilgiyi mantıklı, doğru olarak algılamakta, sağ lob bilgiyi renklendirmektedir. Sağ lob, öğrenmede ve bilginin kalıcılığına sağlamada daha etkilidir.

İnsanın mucitlik ve yaratıcılık yönü, sağ beynin kullanılması sayesinde ortaya çıkar.

Sadece sol tarafı gelişen ve beynin sol tarafını kullanan insanlar, üretken düşünemezler. Verimli ve yaratıcı düşünebilmek için mutlaka beynin sağ tarafının da kullanılması gerekiyor.

Beynin her iki tarafı, birbirini tamamlayan özelliklere sahip. Her iki beyin küresini birbirine bağlayan sinir ağları bulunmaktadır. Bu ağlar, sürekli bir şekilde sağ ve sol küreler arasında bilgi transferi yapar.

Bilim adamları, birçok kişinin beyin kapasitesini sadece ve sadece yüzde 4-8 oranında kullandığını tahmin ediyor.

Dâhiler, beyin kapasitelerinin yüzde 10-15’lik bir bölümünü kullanıyor.

Bu oranlar gösteriyor ki insan beyni, keşfedilmesi gereken büyük bir hazinedir.

Beynin iyi ve verimli kullanılması, beynin iyi yönetilmesi lazım.

İki beyin yarım küresini birden harekete geçiren öğrenme biçimleri var. Mesela kitap okumak bunlardan biridir. Kitap okurken iki beyin küresi birden harekete geçer. Sol beyin okunan metni anlayıp yorumlar, sağ beyin okunan metinlerin anlamlarını hayal eder, düşünce dünyasında onu zenginleştirir, renklendirir; onlara benzer veya zıt yeni düşünce ve hayaller üretir.

Buna karşılık televizyon seyreden insan, beyninin sadece sol yarım küresini kullanır, görüntüleri takip eder, sağ beyin pasif kalır.

Sadece hafızaya bilgi depolamak, beyni bilgi hamalı hâline getirmek, beyni çok kötü kullanmak demektir. Günümüzde bilgiye ulaşmak kolaylaştı. İnternet üzerinden bir bilgi sitesine girmek, bir ansiklopediyi indirmek, birkaç dakikamızı alıyor. Önemli olan bu bilgiyi kullanmak, öğrenilenleri yorumlamak, yeni bilgi üretmektir.

Bu sebeple beynin nasıl öğrendiğini, beyin ve öğrenme ilişkisini öğrenmek ve öğretmek çok önemli hâle geldi.

Test sınavları ezberciliği destekliyor, test sınavlarının en belirleyici sınav olması yeteneklerin göz ardı edilmesine yol açıyor, liselere ve üniversiteye giriş sınavları test biçiminde yapılıyor, yaratıcılık istemiyor. Bir çarpıyı koymak yeterli.

Artık bu test sınavlarından vazgeçilmeli, yetenek geliştirmeye daha çok önem vermeliyiz. Eğitim ve öğretimde yorum, fikir üretme, bilgiyi uygulama, sanat ve icat yeteneğini geliştirme ezberlemeden önemlidir.

“Sıradan öğretmen, anlatır geçer. İyi öğretmen açıklar.Yetenekli öğretmen, uygulama yapar ve gösterir.Büyük öğretmen ilham verir.”
PROF. OSMAN ÇAKMAK

Eğer bir çocuk, sürekli eleştirilmişseKınama ve ayıplamayı öğrenir.Eğer bir çocuk, kin ortamında büyütülmüşseKavga etmeyi öğrenir.Eğer bir çocuk, hoşgörüyle yetiştirilmişseSabırlı olmayı öğrenir.Eğer bir çocuk, övülmüş ve beğenilmişseTakdir etmeyi öğrenir.Eğer bir çocuk, haklarına saygı gösterilerek büyümüşseAdil olmayı öğrenir.Eğer bir çocuk, kabul ve onay görmüşseKendini sevmeyi öğrenir.Eğer bir çocuk, ailede dostluk ve arkadaşlık görmüşseBu dünyada mutlu olmayı öğrenir.Eğer bir çocuk, güven ortamı içinde yetişmişseİnançlı olmayı öğrenir.DOROTHY L. NOLTE