Stanisław Brzozowski

Krytyk literacki, pisarz, publicysta, filozof, używał pseudonimu Adam Czepiel.
Urodził się 28 VI 1878 w Maziarni koło Chełma w podupadłej rodzinieziemiańskiej. W roku 1896 podjął studia na Wydziale PrzyrodniczymUniwersytetu Warszawskiego, gdzie wkrótce podjął również działalnośćpolityczną. Za udział w demonstracji przeciwko rosyjskim profesoromzostał na rok relegowany z uczelni. Wybrano go prezesem tajnejorganizacji — Bratnia Pomoc, z kasy której podjął znaczną kwotę jakopożyczkę na leczenie ojca. Poskutkowało to wyrokiem sądukoleżeńskiego, na kilka lat zabraniającym mu działalności publicznej.Wkrótce Brzozowski został aresztowany przez władze rosyjskie podzarzutem przynależności do tajnego Towarzystwa Oświaty Ludowej.Szantażowany podczas śledztwa, złożył obciążające dla wielu osóbzeznania. W 1899 pod wpływem warunków więziennych zachorował nagruźlicę i wyjechał do sanatorium w Otwocku. Wiosną 1902 poślubiłAntoninę Kolberg (bratanicę Oskara Kolberga), po czym przeniósł się dostolicy. Od 1902 publikował artykuły najpierw w «PrzeglądzieTygodniowym», później w «Głosie». Sławę zyskał dzięki polemice zSienkiewiczem o literaturze modernistycznej, następnie wdał się wostrą dyskusję z Miriamem.
Nawracająca choroba zmusiła go w 1905 do wyjazdu do Zakopanego, ajesienią jeździł do Krakowa, Lwowa i Zakopanego z odczytami. Wstyczniu 1906 ze względów zdrowotnych wyjechał najpierw do Włoch, anastępnie do Szwajcarii. Po krótkim pobycie w kraju i ostrymkonflikcie z Narodową Demokracją zimą 1907 ponownie wyjechał do Włochi osiedlił się we Florencji, gdzie poświęcił się pracy literackiej.
W kwietniu 1908 rosyjska prasa emigracyjna opublikowała listywspółpracowników carskiej policji sporządzone przez agenta Ochrany,Bakaja, na których znalazło się nazwisko Brzozowskiego. Pisarzzaprzeczał tym pogłoskom, w jego obronie wystąpili publicznie m.in.Irzykowski i Limanowski, protestowali także: Żeromski, Orkan,Przybyszewski, Nałkowska. Powołano sąd obywatelski, ale nawet jegodwukrotne posiedzenie nie przyniosło definitywnego rozstrzygnięcia inie oczyszczono Brzozowskiego z zarzutów. On sam odmówił przyjazdu doPolski na trzecie posiedzenie. Zafascynowany postacią kardynałaNewmana nawrócił się w tym okresie na katolicyzm. Nękany oskarżeniamii licznymi operacjami zmarł 30 IV 1911 we Florencji, gdzie zostałpochowany.
Dorobek literacki Brzozowskiego jest niezwykle obfity. Obejmował pismafilozoficzne (których przewodnią ideą była praca), krytyczne,dotyczące historii literatury, w tym liczne teksty popularyzatorskie,artykuły o tematyce politycznej i kulturalnej, wreszcie powieści.

Ur. 28 czerwca 1878 w Maziarni
Zm. 30 kwietnia 1911 we Florencji
Najważniejsze dzieła: Filozofia czynu (1903), Płomienie (1908), Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej (1910), Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej (1910), Sam wśród ludzi (1911), Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kulturyeuropejskiej (1912), Pamiętnik (1913), Widma moich współczesnych (1914), Książka o starej kobiecie (1914)

Stanisław Brzozowski

Buku